Een restaurant in het Gooi adverteerde met de volgende zin: ‘Wij werken volgens het Vis en Seizoen principe: vis welke op verantwoorde wijze wordt gevangen op het moment dat de vis optimaal en niet met de voortplanting bezig is.’ Er wringt het één en ander in deze zin, en dan heb ik het niet over het aparte gebruik van hoofdletters in ‘het Vis en Seizoen principe’*.
Hoewel het gebruik van ‘welke’ aan het begin van een bijvoeglijke bijzin niet onjuist is, is het behoorlijk archaïsch. Vervangen door ‘die’ is altijd beter. Daarnaast gaat er iets mis in de samenstelling (het niet herhalen van het onderwerp) aan het einde van de zin. Er worden over de vis twee dingen gezegd:
a – dat de vis optimaal is (van smaak).
b – dat de vis niet met de voortplanting bezig is.
Als je door een samenstelling je zin korter wilt maken, let dan altijd goed op congruentie: het zinsdeel dat je weglaat moet exact dezelfde functie hebben in beide zinnen. In het geval van ons visje is dat min of meer het geval, want de vis is tweemaal het onderwerp van de samengestelde zin. Het naamwoordelijk gezegde van zin b heeft echter een voorzetselvoorwerp als naamwoordelijk deel van de zin, en zin a heeft dat niet. Het gebruik van een ontkenning in zin b maakt het er niet gemakkelijker op.
Taaltype tipt:
Wij werken volgens het Vis & Seizoen-principe: we gebruiken alleen vis die op een verantwoorde manier is gevangen buiten de voortplantingstijd, zodat onze vis altijd optimaal van smaak is
.
* Het ‘Vis & Seizoen-principe’ is een initiatief van versvishandel Jan van As in Amsterdam. Als je ervoor kiest om vis te eten, kies dan vis die past bij het seizoen. Vraag aan je visboer welke vis dat is. Persoonlijk gun ik vissen een lekker lang bio-industrieloos leven en daarom ziet mijn bordje vis er bij voorkeur uit zoals op deze foto….